نکات کلیدی انتخاب ویلچر در چیست؟
انتخاب ویلچر یا صندلی چرخدار بسیار مهم است. نوعی وسیله کمکی است که طیف وسیعی از افراد با ناتوانیهای مختلف در حملونقل و انجام کارهای روزمره زندگی از آن استفاده میکنند. ویلچر نقشی حیاتی در زندگی این افراد دارد. ویلچرها وسایل سادهای هستند که عموما از اجزا یکسانی مثل چرخ، صندلی و… تشکیل شده‌اند؛ اما انتخاب یک ویلچر مناسب همیشه کار سادهای نیست؛ زیرا هر فرد بسته به شرایط محیط زندگی، فعالیتها، نوع ناتوانی و ویژگیهای بدنی خود نیازهای متفاوتی دارد. انتخاب یک ویلچر مناسب نیز باید با توجه به این نیازهای منحصر به فرد، انجام پذیرد.
۱) به حداکثر رساندن تحرک فرد بطور مستقل
۲) پیشگیری یا به حداقل رساندن بد فرمی ها یا آسیبهای مختلف در اندامها مثل زخم بستر، خم شدن مفاصل، بد شکلی مفاصل
۳) به حداکثر رساندن عملکرد فرد
۴) بهبود تصور فرد از بدن خودش
۵) به حداقل رساندن هزینه و مشکلات نگهداری ویلچر
نکات مهم برای انتخاب ویلچر
انواع فریم(چهارچوب):
بیشترین نوع ویلچر مورد استفاده، نوع خم شو(تاشو) است.
ویلچرهایی که تا شونده نیستند محکمتر بوده و دیرتر خراب می شوند اما جابجائی ویلچر مشکل است.
ویلچرهای تاشو قابل جابجا کردن می باشند اما سنگین تر بوده، زودتر خراب می شوند
و حرکت دادن آنها انرژی بیشتری لازم دارد.
دستگیره ویلچر :
به حلقه ای که با آن ویلچر را به جلو می رانیم hand rim یا دستگیره می گوئیم.
هر چه دستگیره بزرگتر باشد، جلو بردن ویلچر راحت تر است.
دستها نیز باید تحرک بیشتری داشته باشند، اگر دستگیره کوچک تر شود با حرکت کمتر دست، ویلچر
به میزان بیشتری جلو می رود اما نیروی بیشتری لازم است و فشار بیشتری به دست
وارد می شود لذا دستگیره های کوچک در ویلچرهای مسابقه استفاده می شوند.
چرخ جلو :
انواع مختلف چرخ جلو وجود دارد. چرخهای بادی، چرخهای توپر، چرخهای PU .
چرخهای بادی دارای بالانس بالا میباشند و برای استفاده در مکانهای ناهموار مانند خیابان مناسب میباشند.
انواع چرخهای توپر یا اصطلاحا سنگی در محیط های کفپوش دار مانند بیمارستان استفاده میشوند،
این چرخها خدمات ندارند و عمر طولانی دارند اما ضربه وارده را جذب نکرده و مستقیما به شاسی و بدنه ویلچر
و بدنبال آن به بدن بیمار منتقل میکنند. چرخهای PU به انواع چرخهای توپر ضربه گیر
اطلاق میشود که بالانس و قابلیت جذب ضربه را دارند. این مدل چرخها نیز برای مصارف شخصی و
خانگی کاربرد زیادی دارند.
صندلی ویلچر :
صندلی از جنسهای مختلفی مثل برزنت یا وینیل ساخته می شود. نوع ساخته شده از وینیل گرم بوده و
باعث تعریق می شود. انواع داکرون ونایلون سبکتر بوده و باعث ایجاد تعریق کمتری می شوند.
زاویه نشیمنگاه صندلی نیز اهمیت دارد. در حالت معمولی این زاویه ۱۰-۰ درجه است اما
در ویلچرهای ورزشی تا ۲۰ درجه است. هرچه زاویه بیشتر باشد، پایداری فرد بر روی ویلچر بیشتر می شود
اما احتمال ایجاد زخم بستر نیز زیادتر می شود.
بالشتک ها :
در هر ویلچری بسته به مشکل بیمار باید از بالشتک مناسب استفاده کرد. انواع آن شامل: ابر، ژل و
کیسه های هوائی است که خود این انواع نیز دسته های گوناگون دارد.
باید بالشتک طوری تنظیم شود که انحنای کمری که بصورت طبیعی وجود دارد حفظ شود.
پشتی :
تنظیم پشتی بر اساس میزان کنترل لازم و تحرک فرد انجام می شود.
هر چه پشتی بالاتر باشد، حمایت بیشتری از کمر و پشت به بیمار داده می شود اما تحرک فرد کمتر می شود.
برخی از ویلچرها دارای قابلیت خم شدن پشتی می باشند.
محل قرارگیری پا :
اهمیت محل قرارگیری پا در حفظ تعادل، داشتن وضعیت مناسب و حفظ پا از آسیب و ضربه است.
قرار گرفتن مچ پا باعث کاهش فشار بر ناحیه ران و باسن می شود.
بیشترین نوع مورد استفاده انواع متحرک است تا فرد بتواند در تحرک آزادی بیشتری داشته باشد.
در صورتی که در خم شدن زانو مشکلی وجود داشته باشد از انواع خاص آن استفاده می شود.
محل قرارگیری ساعد : (Arm through)
هدف از گذاشتن آن حفظ تعادل و پایداری فرد است.
همچنین فردی که دچار ضایعه نخاعی است باید هر ۲۰ دقیقه بمدت ۲۰ ثانیه خودش را بلند کند تا
از ایجاد زخم بستر پیشگیری بعمل آید. داشتن دسته باعث کاهش فشار به مهره های کمری
شده و اگر فردی کمر درد دارد حتما باید از ویلچر دسته دار استفاده کند.
انواع مختلف آن شامل: نوع ثابت، نوع قابل جدا شدن، نوع کوتاه برای کارهای پشت میز و… است.
مهم‌ترین نکته در انتخاب ویلچر مناسب، این است که نیاز اصلی خود را مشخص کنید؛ به عنوان مثال میخواهید از ویلچر برای رفتن به محل کارتان استفاده کنید؟ یا برای جابه‌جایی در منزل به آن نیاز دارید؟ قدم بعدی برای انتخاب ویلچر مناسب، توجه به ویژگیهای بدنی خود مثل وزن، قد و همچنین شدت ناتوانی، تعادل و قدرت عضلانی است که در انتخاب نوع و اندازه ویلچر بسیار حائز اهمیت است.
نکته دیگر در انتخاب ویلچر مناسب این است که در طول روز چه میزان از ویلچر استفاده میکنید. معیار دیگر، ویژگیهای محیط زندگی شماست؛ به عنوان مثال اگر راهروهای خانه شما باریک هستند باید ویلچرهایی با پهنای کمتر انتخاب کنید. مورد دیگر اینکه آیا شخصی را در کنار خود دارید که برای جابه‌جایی از ویلچر به سایر سطوح، مثل تخت و یا جابه‌جایی خود ویلچر به شما کمک کند؟ یا در این امور مستقل هستید؟
نشیمنگاه ویلچر
ویلچر برقی دارای انواع مختلفی از نشیمنگاه ها هستند. تنوع این گزینه ها از ساده ترین نوع نشیمنگاه هاای خلبانی تا پیچیده ترین اشکال نشیمنگاه می باشند که دارای قابلیت نوسانی یک ور شدن بر پشت خم شده ، بالا بردن جای پاها می باشند.حتی برخی از ویلچرهای برقی وضعیت ایستاده را نیز برای شما مهیا می سازند. در مورد ویلچر های برقی کودکان انواع انواعی موجود هستندکه کل صندلی به سمت پایین آورده می شود و کودک می تواند از کف زمین به روی صندلی منتقل شود.
انتخاب نوع نشیمنگاه بستگی به تعادل شما در حالت نشسته دارد، بطور مثال باید در نظر داشته باشد که آیا شما به حمایتی خارجی جهت استفاده از دستانتان نیاز دارید، یا نیاز به روشی مکانیکی برای بالا بردن باسن خود نیاز دارید، آیا خطر دردهای فشاری شما را تهدید می کند یا اینکه به هنگام نشستن برلبه ی تخت با مشکل روبه رو می شوید؟شما بایستی با تراپیستی جهت انتخاب ویلچر و نوع نشیمنگاه آن مشورت کنید. بسیاری از کاربران ویلچر های برقی و اسکوترها قادرند تا از کنترل های استاندارد تعبیه شده بر روی آنها استفاده نمایند.تولید کنندگانی وجود دارند که کنترل های جایگزینی را برای افراد ناتوان در خصوص استفاده از کنترل های استاندارد ارائه می دهند.
سایز ویلچر: در حال حاضر ویلچرها در دنیا در سایزها و انواع مختلف مطابق با نیاز و سلیقه ی مصرف کنندگان طراحی و تولید می شود. دلیل این کار نوع معلولیت و همچنین سلیقه ی مصرف کنندگان است. توجه به این موضوع از این بابت مورد اهمیت است که باید راحتی را به زیبایی ترجیح داد. اگرچه در حال حاضر کمپانی های در کنار کیفیت به ظاهر مناسب و زیبایی محصولات نیز اهمیت بسیاری میدهند ولی نباید برای ی کودک با اندام کوچک ویلچری غول اسا تهیه کرد و یا برای فردی که توان حرکتی محدودی حتی در دستانشان دارند ویلچری با امکانات اندک خریداری کرد. همچنین باید توجه به مورد بسیار مهمی کرد که اندازه ی دسته تا دسته ی ویلچر، نوع و اندازه ی جای پایی ها، اندازه ی نشیمنگاه و ارتفاع ان و مورادی از این دست که می بایست با دید بلند مدت به ان نگاه کرد و نباید دچار شتابزدگی در خرید شد، در این شرایطی که ویلچرهای برقی رقم های بالایی را برای خرید میطلبند.
وسایل جانبی مناسب: شرکت های معتبر وسایل جانبی مختلفی را برای راحتی بیشتر مصرف کنندگان در اختیار انها قرار میدهند. این وسایل جانبی از وسایل یدکی ویلچر مانند انواع جا پایی تا وسایل الحاقی مانند پشت سری و یا وسایل تزئینی مانند گیره وبایل و … می باشد. مصرف کنندگان محترم در صورتی که قصد خرید ویلچر و یا ویلچر برقی را دارند می بایست از وجود این وسایل در شرکت و یا بازار که مناسب نصب بر روی ویلچر اطمینان حاصل نمایند به صورتی که این وسایل در عین حالی که مشکلی برای کارایی خود ویلچر برقی ایجاد نکند و همچنین از نظر ظاهری به ویلچر برقی لطمه ای نزند و در عین حال مشکل حرکتی برای فرد و ویلچر به وجود نیاورد.
- ویلچرهای برقی
ویلچرهای برقی، ویلچرهایی هستند که به کمک یک نیروی خارجی مثل باتری حرکت میکنند؛ در نتیجه این ویلچرها بیشتر مناسب افرادی هستند که شدت ناتوانی آنها بیشتر است و یا می‌خواهند مستقلا و بدون کمک مراقب جابه‌جا شوند.
- ویلچرهای دستی
ویلچرهای دستی در واقع همان ویلچرهایی هستند که به طور معمول در سطح جامعه مشاهده می‌کنیم. این ویلچرها به وسیله تلاش فیزیکی خود فرد یا به کمک مراقب حرکت میکنند بنابراین نیازمند قدرت عضلانی و ثبات مناسبی در اندام فوقانی هستند.
در انتخاب ویلچر باید به یکسری موارد دقت نمایید:
- از نظر مالی جیب خود را بسنجید! یعنی اگر توانایی خرید ویلچرهای گران قیمت را ندارید سمت ویلچرهای ایرانی بروید!
- کاربری استفاده! کاربردی استفاده بسیار مهم است. باید ببینید ویلچر برای چه کارهایی مورد استفاده ی شما قرار میگیرد. مثلا برای بالا رفتن از پله و…
- در هنگام خرید باید به مکان زندگی خودتان هم توجه داشته باشید. یعنی اگر خانه ی شما دارای پله است باید حتما ویلچربرقی پله رو بخرید که بتوانید به راحتی از آن استفاده کنید.